بازی شطرنج نابینایان
بازی شطرنج نابینایان در سطحی که بازیکنان بتوانند بخوبی آن را یاد بگیرند و توانایی پیروزمند شدن آن را داشته باشند. امکان دارد حرکات متفاوت در صفحه را در زمانی محدود تحقیق و پیش گویی بنمایند طرح و نقشه را طراحی کنند.
لازمه ی داشتن هوش خوب و داشتن توانایی تمرکز طولانی و در ضمن مطالعات جانبی یکی از راه های گوناگون بازی است. بازیکنانی که در رده بالای شطرنج قرار دارند این توانایی را دارند که با چشمان بسته این بازی راحتی به طور مقارن در مقابل چندین نفر بازی کنند.
احسان قائم مقامی
نمونه بارز وطنی آن بازی چشم بسته احسان قائم مقامی استاد بزرگ شطرنج ایران در برابر 10 نفر از بازیکنان خوب در دی 1384 است که نتیجه آن ۵/۹ بر ۵/۰ به نفع ایشان رقم خورد.
ولی قصدمان از این نوشته این است که نابینایان نیز قادراند این رشته را یاد بگیرند و در مسابقات جهانی حضور یابند. در زیر مجموعه فدراسیون شطرنج ایران شطرنج نابینایان نیز فعال است.
مسابقات رسمی در این زمینه برگزار می شود و نفرات برتر به مسابقات جهانی اعزام و راه پیدا می کنند. تمام فایده ای که در بازی شطرنج برای افراد بینا پنداشته می شود.
مثل: افزایش توان ذهن، تقویت تمرکز، قدرت تجزیه تحلیل ، طراحی و نقشه ریزی برای پیروزی و مهم تر از همه لذت بردن از یک بازی فکری و بسیاری فواید دیگر که ازویژگی های شطرنج است برای نابینایان نیز وجود دارد.
حتما چگونگی بازی چشم بسته با شطرنج نابینایان تفاوت دارد لذا نابینایان می توانند با استفاده از حس لامسه تفاوت دو رنگ و شکل و موقعیت مهره ها را در صفحه شطرنج تشخیص دهند.
در شطرنج چشم بسته شطرنج باز به هیچ وجه نمی تواند ازحس لامسه ی خود یاری گیرد و فقط باید از قدرت تجسم و نگهداری ذهنی استفاده کند.
شطرنج نابینایان خصوصیت های ویژه ای دارد مانند این که روی سر مهره های سیاه دگمه ای است که روی مهره های سفید نیست. یا در هر خانه سوراخی وجود دارد که مهره در آن محکم می شود تا با لمس از جایش خارج نشود.
بنابراین مقررات خاصی برای نابینایان وجود دارد که می توانید در سایت فدراسیون شطرنج نابینایان مشاهده کنید.
به تمام خانواده هایی که دارای افراد نابینا اند پیشنهاد می کنم که برای آموزش این بازی زیبا، مفرح و تقویت کننده فعالیت هوشیارانه ذهن مبادرت کنند و اثرات مثبت آن را خودشان مشاهده کنند.
مقررات بازى شطرنج نابينايان و معلولان بينايى
مديران مسابقات بايد این قدرت اختیار را داشته باشند كه مقررات زير را با شرايط محل مطابقت دهند. در مسابقات شطرنج نابینایان و بین بازيكنان بينا هرکدام از طرفين مى توانند استفاده از دو صفحه را تقاضا كند، به اين صورت كه بازيكن بينا از صفحه متعارف و بازيكن معلول از صفحه مخصوص استفاده كند.
صفحه مخصوص شطرنج نابینایان بايد شرايط زير را داشته باشد:
الف . حداقل ۲۰×۲۰ سانتى متر
ب. خانه هاى سياه اندكى برآمده
ج.يک سوراخ حايل در هر خانه
د. هر مهره داراى ميخى در قسمت زيرين كه در سوراخ حايل فرو مى رود
ه. مهره ها از نوع استنتن، و مهره هاى سياه با علامت مخصوص
قواعد زير بر بازى شطرنج نابینایان حاكم است:
۱. حركتها بايد به طور واضح اعلام و توسط حريف تكرار و در صفحه او اجرا شوند. براى وضوح هر چه بيشتر در اعلام حركت، استفاده از نام هاى زير به جاى حروف متناظر آنها پيشنهاد مى شود كه نمادگذارى جبرى آنها عبارت است از:
- A-آنا
- Bـ بلا
- Cـ سزار
- Dـ داويد
- Eـ اوا
- Fـ فليكس
- Gـ گوستا
- Hـ هكتور
عرضها از طرف سفيد به طرف سياه با عددهاى آلمانى:
- آينس
- تسواى
- دراى
- فير
- فونف
- زكس
- زيبن
- آخت
قلعه رفتن با ( لانگه رودشاده )( لفظ آلمانى براى قلعه بزرگ ) و ( كورتسه رودشاده) ( لفظ آلمانى براى قلعه كوچک) اعلام مى شود.
نام مهره ها عبارت است از كونيگ (شاه )، دامه ( وزير)، تورم (رخ )، لويفر(فيل)، اشپرينگر(اسب) ، باوئر(پياده).
۲. در صفحه بازيكن معلول بينايى ، مهره هنگامى (لمس شده) تلقى مى شود كه از سوراخ بيرون آورده شده باشد.
۳. حركت را هنگامى بايد ( انجام شده) تلقى كرد كه
الف- در صورت گرفتن ، مهره گرفته شده ، از صفحه بازيكنى كه نوبت اوست برداشته شده باشد؛
ب- مهرهاى در يك سوراخ حايل ديگر قرار گرفته باشد؛
ج- حركت اعلام شده باشد.
فقط در اين زمان ساعت حريف را بايد به كار بیندازند.
در بندهاى ۲و۳ ، در مورد بازيكن بينا مقررات متعارف اعتبار دارد .
